Ingesloten tussen Montenegro en Griekenland ligt het land Albanië, een van de laatste landen op het Europese continent die massatoerisme vermijdt. Met een prachtige kustlijn langs de Adriatische Zee en de adembenemende Albanese Alpen, zijn de gemiddelde 300 zonnige dagen per jaar in het land niet te missen (en dat zouden ze ook niet moeten, een Albanië rondreis kan wonderen doen).
Bewoond door beschavingen zoals de Thraciërs, Grieken, Romeinen, Venetianen en Ottomanen gedurende eeuwen, werd Albanië in 1912 onafhankelijk. Het werd bezet door Italië tijdens de Tweede Wereldoorlog en werd daarna de Volksrepubliek Albanië. Gedurende deze tijd was het volledig geïsoleerd en extreem arm onder leiding van de stalinistische dictator Enver Hoxha. Het communistische bewind eindigde in 1992 in het land, en vandaag zou je nauwelijks merken dat het slechts 30 jaar geleden is sinds de val van het communisme in Albanië. Het land heeft die speciale balans van alles wat je wilt van een reisbestemming: unieke keuken, fascinerende geschiedenis, buitengewone natuur, gastvrije mensen, en nog veel meer.
Voormalige bunkers omgezet in bars en musea
Laten we beginnen met misschien wel het vreemdste deel van dit kleine land op het Balkanschiereiland: het feit dat het bedekt is met bunkers—tientallen duizenden ervan. Deze militaire betonnen bunkers werden gebouwd door de voormalige dictator van het land, Enver Hoxha, die het land regeerde van 1944-1985. Gedurende die tijd bracht hij het land in economische ondergang en liet hij meer dan 6.000 Albanezen vermoorden en nog eens 34.000+ gevangenzetten. Hij zaaide ook angst voor buitenlandse invasie in de harten van de Albanezen, ervan overtuigd dat hijzelf en zijn land het “paradijs” dat hij had gecreëerd, wilden. Sommige bunkers huisvesten nu tattooshops, bars en musea, waaronder twee van de bunkers in Tirana, die zijn uitgebreid en herbestemd als ondergrondse musea. Genoemd Bunk’art, dienen deze voormalige bunkers zowel als moderne kunstmusea als geschiedenismusea die huiveringwekkende inzichten bieden in het regime van Hoxha.
Gevulde dieren bijgeloof
Rijdend door Albanië, zul je een ander merkwaardig gezicht zien buiten veel huizen: opgezette dieren. Door weer en wind geteisterd, vastgebonden aan schoorstenen, opgehangen aan luifels, of hangend aan veranda’s, kunnen deze knuffelbare vrienden er sinister uitzien, maar ze hebben een vrij respectabele baan. Albanezen zijn ongelooflijk bijgelovig. De pluche dieren zijn er om de bewoners van het huis te beschermen tegen het boze oog. Nog een paar Albanese bijgelovigheden: Gemorste koffie betekent dat het universum later die dag onverwacht geld naar je toe zal brengen. Als een bezem echter iemands voeten raakt tijdens het vegen, wordt dit veel minder gelukkig beschouwd.
De transformatie van Tirana
Een kleine maar nogal kleurrijke overwinning die voortkwam uit het postcommunistische Albanië kwam van Edi Rama, voormalig burgemeester van de hoofdstad van Albanië, Tirana. Zelf een schilder, hij heeft de sombere socialistische gebouwen die de stad aan zijn donkere verleden bonden, teruggeëist door ze te laten schilderen in een grote verscheidenheid aan felle kleuren en patronen toen hij in 2000 aantrad. Het resultaat? Lokale bewoners veroorzaakten verkeersopstoppingen om de eerste felgekleurde gebouwen te zien, en de criminaliteit in de stad daalde aanzienlijk.
Vandaag de dag is de hoofdstad van Albanië een levendige plek met wijken zoals Blloku vol met nachtclubs, ultrahippe restaurants en koffiehuizen. Het hart van de stad, Skanderbegplein, is een enorme verzamelplaats omgeven door prachtige gebouwen zoals het Paleis van Cultuur en het Nationaal Historisch Museum.
De schoonheid van besa
Albanezen handelen volgens een diepgewortelde culturele en historische erecode. Het heet besa en het betekent dat Albanezen alle bezoekers, ongeacht nationaliteit, religie of iets anders, behandelen alsof ze een langverloren familielid in hun huis verwelkomen. Misschien is de mooiste vertegenwoordiging van besa tijdens de Tweede Wereldoorlog toen het Albanese volk (inclusief de regering) weigerde een van hun Joodse burgers aan de Duitsers over te dragen nadat ze bezet waren door Italië. In plaats daarvan, met groot risico voor henzelf, deden ze er alles aan om zowel hun eigen Joodse burgers als Joodse vluchtelingen die hun weg naar het land hadden gevonden, een toevlucht te bieden.
Maak plaats, Zwitserland
De Albanese Alpen evenaren de beste pieken van Europa. Sterker nog, bergen bedekken meer dan 70% van dit kleine land en ze maken een prachtige indruk. Kronkelende zandwegen of een veerboottocht over het smaragdgroene Komani-meer brengen bezoekers naar een van de twee kleine bergdorpen, Theth en Valbona, waar wilde paarden drinken uit beekjes en pensions je verwelkomen met zelfgemaakte maaltijden. Het zijn de wandelingen die hier de belangrijkste attractie zijn. De meeste bezoekers kiezen voor korte natuurwandelingen naar borrelende bronnen of besluiten een matig moeilijke ongeveer zeven uur d urende wandeling tussen Theth en Valbona aan te pakken. Meer serieuze wandelaars kunnen de hele of een deel van de 308 mijl lange High Scardus Trail bewandelen die je door Albanië, Noord-Macedonië en Kosovo voert.
Shqip spreken
In het Albanees staat het land bekend als “Shqipëri”, wat losjes vertaald kan worden als “land van de adelaars”. En de taal wordt Shqip genoemd. Hoewel Albanië het schiereiland deelt met veel Slavische landen, zijn Albanezen geen Slaven. Hun afkomst, cultuur en taal zijn allemaal uniek. Sterker nog, de Albanese taal heeft zijn eigen tak in de taalboom. Geen enkele andere taal vertoont enige gelijkenis met het Albanees. Benieuwd hoe de taal is? Om hallo te zeggen zou je “përshëndetje” gebruiken, (uitgesproken als per-shin-det-yay) en, om iemand te bedanken, zeg je “faleminderit” (uitgesproken als fal-A-min-der-ee).
Blauwe Ogen en oude meren
Voorbij de vlekkeloze turquoise stranden van de Albanese Rivièra, en de ongerepte natuur in de Albanese Alpen, zit het land vol met andere verbazingwekkende natuurlijke attracties. Voorbij de met koeien gevulde weilanden vind je de Blauwe Oog, een natuurlijke bron die zo diep in de aarde zoet water opborrelt dat niemand precies weet waar het begint. Duikers zijn er slechts in geslaagd om 165 voet te bereiken voordat de druk te groot wordt.
De kleuren aan het oppervlak vormen een wervelende combinatie van helderblauw en groen met een diepzwarte iris in het midden, en de dapperen kunnen zelfs een duik nemen in het ijskoude water. Gelegen op de grens met Noord-Macedonië, is het Meer van Ohrid een van de diepste en oudste meren van Europa. De schoonheid ervan ligt in de rust. Maak wandelingen door de heuvelachtige, geplaveide straten van de oude steden of waag je over het water op provisorische houten bruggen die leiden naar tavernes aan het water.
Waar het beste eten zelfgemaakt is
Met Italië aan de overkant van de Adriatische Zee en Griekenland direct naar het zuiden, wordt Albanië ingeklemd tussen twee culinaire grootmachten. En hoewel heerlijke pasta en gyros zeker te vinden zijn in heel Albanië, heeft dit land een paar culinaire specialiteiten van eigen makelij. Ga naar een van de openluchtvoedselmarkten in elke stad om lokale bewoners te vinden die hun zelfgemaakte honing, wijn en olijfolie verkopen in hergebruikte plastic waterflessen. Hoewel dit er misschien niet aantrekkelijk uitziet, zal een slokje wijn of een lepel honing je van gedachten doen veranderen. Net als veel van zijn Balkanburen, heeft Albanië overvloedig raki. Deze (meestal zelfgemaakte) vruchtenbrandewijn is van alles, van een ochtend-opkikker tot een aperitief na het eten en Albanezen nemen de consumptie ervan serieus. Vaak krijg je een gratis glas na restaurantmaaltijden en zul je er zeker wat aangeboden krijgen als je op bezoek bent bij lokale mensen. Pas op, het wordt als onbeleefd beschouwd om te weigeren. Na een maaltijd van verse zeevruchten, traditionele tavë kosi (gegrild lamsvlees met rijst), of gebakken kaçkavall (lokale kaas), is het absoluut noodzakelijk om te eindigen met een heerlijke trilece cake (een driemelkcake vergelijkbaar met Mexicaanse tres leches).
De eerste atheïstische staat ter wereld
In 1967 veranderde Hoxha Albanië in ’s werelds eerste volledig atheïstische staat toen hij unilateraal alle kerken, moskeeën en religieuze instellingen van welke aard dan ook vernietigde. Albanezen mochten geen religie meer uitoefenen. Voormalige geestelijken werden bijna allemaal afgeschaft. Zelfs baarden werden verboden vanwege hun associatie met de islam en de orthodoxe christendom. Omdat religie zo lang verboden was in het land, zul je het moeilijk hebben om veel religieuze Albanezen in het land van vandaag te ontmoeten. In plaats daarvan worden de gemeenschappen hier meer verenigd door een waardering voor vrienden en familie door middel van gezamenlijke avonduurtjes en een gedeeld glas raki.
Albanië rondreizen
Het rondreizen door Albanië biedt een boeiende reis door een land dat rijk is aan geschiedenis, cultuur en natuurlijke schoonheid. Van de prachtige stranden van de Albanese Rivièra tot de oude ruïnes van Butrint, er is voor elke reiziger iets te vinden.